Jak wybierać kuchenne noże

Nóż to nieodzowny pomocnik w kuchni, bez którego nikt z nas nie może się dziś obejść. Chcesz wiedzieć, jak dobrać odpowiedni nóż i jak o niego dbać? W takim razie ten artykuł jest właśnie dla Ciebie!

Wybór według zastosowania

Chociaż nie każdy jest miłośnikiem gotowania, każdy od czasu do czasu potrzebuje wysokiej jakości noża. Niezależnie od tego, czy chcesz pokroić jabłko czy salami, bez noża po prostu się nie obejdziesz.

Nóż do warzyw

Nóż do owoców i warzyw powinien być ząbkowany, aby przeciąć często dość twardą skórkę. Idealna długość ostrza to 15-25 cm. Najlepszym wyborem jest profilowane ostrze zakończone "widelcem".

Nóż do mięsa

Nóż do krojenia mięsa powinien być masywny i dobrze leżeć w dłoni, aby uniknąć obrażeń podczas pracy z mięsem. Długość ostrza powinna wynosić około 20 cm. Trzeba uważać, aby nie pomylić go z nożem do filetowania, który zwykle ma dłuższe i bardziej elastyczne ostrze i służy do czyszczenia i filetowania ryb.

Nóż do ryb

Wspominaliśmy już o tym typie noża przy opisywaniu noża do mięsa. Długość ostrza powinna wynosić 20-25 cm. Nóż charakteryzuje się elastycznością, niezbędną do filetowania ryb.

Nóż do chleba i pieczywa

Nóż do pieczywa powinien mieć długość 20-30 cm i ścięty czubek na końcu ostrza. Dzięki takiemu kształtowi można ukroić prostą kromkę chleba, a ostrze gładko przejdzie zarówno przez twardą skórkę jak i przez miękkie ciasto.

Nóż do obierania

Jeśli potrzebujesz obrać warzywa lub owoce, ten nóż pomoże Ci w tym. Podobnie jak obieraczka, służy on do obierania skórek z warzyw i owoców. Charakteryzuje się małą długością 4-10 cm z zagiętym do wewnątrz szpiczastym czubkiem. Dzięki takiemu kształtowi łatwiej warzywa się obiera i oczkuje.

Tasaki

Specjalny rodzaj noża, którego masywne ostrze ma kształt prostokąta, a jednocześnie jest lekko zakrzywione, jak kołyska. Długość ostrza to 15-25 cm, wysokość 5 cm. Tasaki służą do porcjowania i siekania dużych kawałków mięsa.

Materiał ostrza

Noże, czy to ostrze czy rękojeść, wykonane są z różnych materiałów, które wpływają na jego jakość i funkcjonalność. Należy również wziąć pod uwagę, że cena noża rośnie wraz z jakością użytych do jego produkcji materiałów.

Stal nierdzewna

Stal nierdzewna, lub stal odporna na korozję, to stal wysokostopowa o podwyższonej odporności na korozję. Jest to stop chromu, żelaza, węgla i głównie niklu lub innych pierwiastków stopowych. Odporność na korozję wynika ze zdolności pasywacji powierzchni stali.

Główną zaletą noży ze stali nierdzewnej jest to, że można je dobrze naostrzyć nawet w warunkach domowych. Do ostrzenia wystarczy dobrej jakości stalka. Są dość odporne na uszkodzenia i korozję, choć nie można powiedzieć, że w 100%. Są dość wytrzymałe elastyczne i łatwe w utrzymaniu.

Stal węglowa

Stal węglowa często mylona jest ze stalą nierdzewną. Ale są to dwa rodzaje stali o różnej zawartości procentowej chromu, węgla i innych pierwiastków. Łączy je jednak wysoka odporność na korozję, dlatego stal węglowa, podobnie jak nierdzewna, jest bardzo często wykorzystywana w przemyśle.

Naostrzone ostrze zez stali węglowej jest ostrzejsze niż ze stali nierdzewnej, ale szybciej się tępi. Jest również bardziej podatna na korozję i na ostrzu mogą pojawiać się plamy, jeśli nie jest odpowiednio konserwowane.

Najwytrzymalszym gatunkiem jest stal damasceńska, która łączy w sobie stal bardziej miękką i elastyczną ze stalą twardą.

Stal ceramiczna

Nóż ceramiczny to narzędzie tnące z ostrzem z dwutlenku cyrkonu. Ostrza produkowane są w nowoczesnej technologii spiekania i jako niemetalowe nie ulegają korozji. Ich ostrze jest znacznie bardziej odporne za zużycie, dzięki czemu będzie dłużej służyć.

Szczególnie nadaje się do krojenia mięsa, warzyw, owoców lub ziół. Zaletą jest to, że podczas krojenia warzyw i owoców zachowują ich witaminy.

Noża ceramicznego nie wolno myć w zmywarce, gdzie ostrze mogłoby ulec uszkodzeniu , bądź stępić się. Ostrzenie tego typu materiału zwykle nie jest konieczne, a jeśli już, to można je ostrzyć tylko ostrzałką diamentową. Jeśli nie masz takiej w domu - zalecamy zlecić to specjaliście.

Materiał rękojeści

Materiałów na rękojeść noża jest całkiem sporo, różnią się one jakością i trwałością. Przed zakupem noża powinniśmy przede wszystkim sprawdzić, jak konkretna rękojeść pasuje do naszej dłoni, aby móc z nią dobrze pracować.

Rękojeść drewniana

Drewno jest materiałem przyjemnym i estetycznym, ale trzeba go przechowywać w suchym środowisku, a po umyciu dokładnie je wytrzeć. Nóż z drewnianą rączką w żadnym przypadku nie powinien być myty w zmywarce. Drewniane rękojeści są przyjemne w dotyku, jednak co jakiś czas trzeba je przetrzeć woskiem, aby zachować gładką powierzchnię.

Rękojeść z laminatu

Wykonana jest z różnych włókien i materiałów nasączonych żywicą. Masa jest następnie spiekana i prasowana pod wysokim ciśnieniem i w wysokich temperaturach. Podstawowym materiałem mogą być włókna lniane, płótno bawełniane, korek, papier, włókno szklane, włókna węglowe i inne materiały. Żywica może być epoksydowa, silikonowa, melaminowa, fenolowa lub inna.

Materiał nie wymaga specjalnej konserwacji i można bezpiecznie myć go w zmywarce.

Rękojeść z materiałów syntetycznych

Ten rodzaj rękojeści można znaleźć zwłaszcza w tańszych modelach noży. Rodzaj użytego materiału jest bardzo szeroki (FRN, Zytel, plastik ABS i wiele innych polimerów). Ich zaletą jest niska cena oraz fakt, że materiały te są praktycznie niezniszczalne i wytrzymują bardziej wymagające warunki. Znajdują więc zastosowanie w nożach roboczych czy nożach taktycznych, gdzie funkcjonalność jest ważniejsza od wyglądu.

Rękojeść ze stali nierdzewnej

Rękojeść ze stali nierdzewnej zapewnia nożom doskonałą wytrzymałość i trwałość. Największą wada jest wyższa waga i duża śliskość materiału. Z tego powodu producenci grawerują stalowe rękojeści noży, aby zwiększyć ich przyczepność i wzmocnić uchwyt.

Twardość stali według skali Rockwella

Test twardości Rockwella to metoda określania twardości materiału na podstawie głębokości penetracji wgłębnika (stożek diamentowy lub kulka stalowa) w badaną próbkę. Pomiar jest bardzo szybki i nie wymaga obróbki badanej powierzchni.

Stożek diamentowy lub kulka stalowa leżąca na powierzchni badanego obiektu jest najpierw dociskana siłą 100 N (początkowe położenie do pomiaru głębokości zagłębienia). Następnie siła obciążenia jest stopniowo zwiększana tak, aby obciążenie określone w normie zostało osiągnięte w ciągu 3-6 sekund (np. obciążenie wstępne siłą 100 N + obciążenie testowe siłą 1400N = obciążenie całkowite siłą 1500 N). Następnie obciążenie jest ponownie zmniejszane do 100 N i na tej podstawie określany jest przyrost "h" głębokości wgłębienia, który wystąpił w stosunku do wgłębienia przy 100 N.

Test twardości Rockwella jest szybki, łatwy a wgłębienia są bardzo małe (maks. głębokość 0,2 mm). Nadaje się do rutynowej kontroli dużych serii produktów oraz tam, gdzie HB nie ma już zastosowania.

Ostrzenie noża

Ostrzenie noża, według użytego narzędzia, można podzielić na dwie grupy. Użyjemy albo ostrzałki do noży (klasycznej lub kamiennej), albo tzw. stalki. Obie metody są w zasadzie bardzo podobne - zasadniczo zawsze trzeba nadać ostrzu odpowiedni kąt, aby krojenie odbywało się jak należy. Należy jednak uważać - obie metody ostrzenia nie są sobie równoważne: ostrzałka służy do naostrzenia tępego noża, natomiast zadanie stalki jest "podostrzenie" naostrzonego już noża.

Do prawidłowego ostrzenia noża kuchennego (lub jakiegokolwiek innego) niezbędne jest dobranie tzw. kąta ostrzenia. Podczas samego ostrzenia jest to kąt, jaki tworzy nóż z ostrzałką. Jeśli chcesz być zadowolony ze swojego noża, chcesz aby był naostrzony tak, jak należy, najlepiej spróbuj dowiedzieć się, jaki jest ten kąt. Informacje te zwykle można znaleźć w instrukcji obsługi danego noża lub poinformuje Cię o tym doświadczony sprzedawca.